بررسی ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه ادراک از یادگیری سازگار با مغز
الموضوعات : روانسنجی
فریبرز درتاج
1
,
عاطفه مازوساز
2
,
حوریه باقری
3
,
فضل الله حسنوند
4
1 - گروه روانشناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
2 - گروه روان شناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی،تهران، ایران
3 - گروه روانشناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
4 - گروه روانشناسی تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: ادراک از یادگیری سازگار با مغز, روانسنجی, رویکرد آموزشی,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر با هدف تعیین ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه اعتباریابی پرسشنامه ادراک از یادگیری سازگار با مغز است. جامعه آماری شامل تمامی دانشآموزان دختر مدارس متوسطه دوم شهر تهران در سال 1401-1402 بود. ابزار گردآوری دادهها شامل پرسشنامههای ادراک از یادگیری سازگار با مغز گلتن (2018) و یادگیری خودتنظیمی بود. برای تحلیل دادهها از همبستگی پیرسون، کرویت بارتلت، تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی استفاده شد. اعتبار پرسشنامه براساس آلفای کرونباخ برابر با 92/0 محاسبه شد. روایی ملاکی این پرسشنامه براساس رابطه آن با پرسشنامه خودتنظیمی، با استفاده ضریب همبستگی پیرسون برابر با 52/0 بهدست آمد. تحلیل عاملی اکتشافی 5 عاملیبودن سازه ادراک از یادگیری سازگار با مغز را نشان داد. در تحلیل عاملی تأییدی 5 عامل کشفشده در پرسشنامه ادراک از یادگیری سازگار با مغز بهترتیب حق انتخاب و خودکنترلی بر یادگیری، یادگیری فعالانه و تعاملی در قالب گروه، کاربرد حواس پنجگانه در یادگیری، احساس امنیت در برآوردن نیازهای عاطفی و احساسات و ارزشمندی علایق، عواطف و احساسات نامگذاری شدند. نتایج گویای این بود که مقیاس ادراک از یادگیری سازگار با مغز، ابزاری مناسب برای تعیین میزان برخورداری افراد از این متغیر و رویکرد آموزشی مبتنی بر پژوهشهای علوم اعصاب است.
ابراهیمی، امین؛ سرداری، باقر (1400). اثربخشی یادگیری سازگار با مغز بر یادگیری خودتنظیمی و درگیری تحصیلی دانشآموزان متوسطه اول، دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 9(16). 158-139، (DOI): 10.22084/j.psychogy.2020.21717.2160.
اسپینوزا، تریسی توکوهاما (1397). ذهن، یادگیری و آموزش (کاربرد اصول علم ذهن، مغز و تربیت). ترجمه تلخابی، محمود. بزرگی، آزاده. صحافی، لاله. ناشر موسسه فرهنگی و هنری شناخت و تربیت انگاره.
استرنبرگ، رابرت؛ استرنبرگ، کارین (1399). روانشناسی شناختی. ترجمه خرازی، کمال. حجازی، الهه. سازمان سمت.
بابایی منقاری، محمدمهدی؛ حامدنیا، مهرداد؛ عابدی قلیچ قشلاقی، میلاد (1401). مدلسازی راهبردهای انگیزشی و خودتنظیمی فراشناختی با یادگیری ازطریق همسالان در دانشآموزان، مجله روانشناسی، 99-91، 26(1)، 20.1001.1.18808436.1401.26.1.10.7.
حاتمی، جواد (1394). درباره علوم شناختی: هوش مصنوعی، روانشناسی، زبان شناسی، عصب شناسی و فلسفه ذهن، انتشارات امیرکبیر.
حبیبپور، کرم؛ صفری شالی، رضا (1390). راهنمای جامع کاربرد SPSS در تحقیقات پیمایشی (تحلیل کمی دادهها)، چاپ اول. انتشارات متفکران.
حقایقی، مرضیه؛ کارشکی، حسین (1394). ساخت و اعتباریابی پرسشنامه ادراک دانشآموزان از محیط یادگیری سازندهگرای اجتماعی، فصلنامه مطالعات اندازهگیری و ارزشیابی آموزشی، 5 (11)، 118-91
خدایاری فرد، محمد؛ حجازی، الهه؛ حسنی راد، مرجان؛ مک گرات، رابرت (1399). ساخت و رواسازی پرسشنامه توانمندیهای منش ایرانیان، فصلنامه اندازهگیری تربیتی، 11(40)، 85-55، https://doi.org/10.22054/jem.2020.52575.2052.
صفایی، مریم؛ رضایی، علیمحمد؛ خسروی، معصومه؛ مهدوی غروی، مریم و بهرامیان، طیبه (1391). هنجاریابی پرسشنامه ادراکات محیط یادگیری (PES-SH)، مطالعات روانشناسی و تربیتی، 9 (16)، 130-112، SID. https://sid.ir/paper/188719/fa
عبدالمالکی، سمیه (1397). اثربخشی آموزش مغز محور (براش مغری) بر یادگیری خودتنظیمی و باورهای فراشناختی. دومین کنفرانس بین المللی نوآوری و پژوهش در علوم تربیتی، مدیریت و روانشناسی.
عزتی ابرغانی، منظر؛ اسمعیلی، زهره؛ سرمدی، محمدرضا (1400). شناسایی ابعاد و مولفههای آموزش الکترونیکی براساس نظریه یادگیری سازگار با مغز در نظام آموزش عالی ایران، فصلنامه علمی-پژوهشی سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، 5 (11)، 116-108.
عطایی، مریم؛ صدقپور، صادق؛ اسدزاده دهرائی، حسن؛ سعادتی شامیر، ابوطالب (1400). رابطه خودتنظیمی با تابآوری تحصیلی با میانجیگری انگیزش خودمختار، مجله روانشناسی، 25(2)، 189-170، 20.1001.1.18808436.1400.25.2.1.3.
علیزاده، محسن؛ عالیپور بیرگانی، سیروس؛ شهنیییلاق، منیجه (1402). بررسی رابطه الگوهای ارتباطی خانواده و سرزندگی تحصیلی: نقش واسطهگری راهبردهای یادگیری خودتنظیمی، مجله روانشناسی، 27(3)، 304-312، http://www.iranapsy.ir/Article/42030.
کدیور، پروین؛ جوادی، محمدجعفر؛ ساجدیان، فاطمه (1380). رابطه سبک تفکر و خودتنظیمی با انگیزه پیشرفت. نشریه تحقیقات روانشناختی، 2(6)، 43-30.
نیکدل، فریبرز؛ کدیور، پروین؛ فرزاد، ولی الله؛ کریمی، یوسف (1389). بررسی شاخصهای روانسنجی پرسشنامه ادراک از کلاس، فصلنامه اندازهگیری تربیتی، 1(1)، 23-1.
وزیری هامانه، مریم السادات؛ حسین زاده لطفی، فرهاد؛ ایرانمنش، علی؛ شاهورانی، احمد؛ آژینی، مهدی (1402). بررسی اثر تدریس سازگار با مغز توام با راهبرد درک خواندن ریاضی (SQROCQ) در رفع خطاهای محاسباتی دانشآموزان پایه سوم در حل مسائل کلامی، پژوهشهای نوین در ریاضی، 9 (43)، 60-45، doi: 10.30495/jnrm.2022.64320.2183.
هومن، حیدرعلی (1387). مدلیابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار لیزرل. چاپ اول. انتشارات سمت.
Abu-Hijleh, M.F., Kassab, S.E., Allouch, S., Mahamade Ali, R., Alwattary,N., Nomikos, M., Halim Salem, A., H.SHehata, M., P.Sequeira, R. (2025). Psychometric properties of a questionnaire assessing the extent of integration in a problem-based learning curriculum, BMC Medical Education, 25, 561, https://doi.org/10.1186/s12909-025-07165-z.
Al-Balushi., K., Al-Balushi. S (2018). Effectiveness of Brain-Based Learning for Grade Eight Students Direct and Postponed Retention in Science. International Journal of INSTRUCTION.11(3). 225, DOI:10.12973/iji.2018.11336a.
Arafat, S.M. (2016). Validation study can be a separate study design. international journal of medical science and public health, 5(11), 2421-2422, DOI:10.5455/ijmsph.2016.19042016471.
Avci, D.E., Yagbasan, R. (2010). The Views of Students related to Brain-Based Learning, Kastamonu Education Journal, 18(1), 1-18, http://dx.doi.org/10.46827/ejes.v0i0.1781
Bora, D. (2012). The Impact of Emotional Intelligence on Developing Speaking Skills: From Brain-based Perspective. Procedia - Social and Behavioral Sciences. (46), 2094-2098, https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.05.434.
Casey, B.J., Jones. R.M., Hare, T.A. (2018). The Adolescent Brain, Annals of the New York. Academy of Sciences, 1124, (6), 111-126, DOI:10.1196/annals.1440.010.
Delgado. C T., Lucido. F A. (2019). Brain compatible teaching and learning classroom practices for secondary English learners. Journal of Education and Social Development. 3(2). 27-34. DOI: 10.5281/zenodo.3385328.
Fraser, B.J. (2002). Classroom learning environments: Development, validity, and applications. Learning Environments Research, 1, 7-33, DOI:10.1023/A:1009932514731.
Gilbert, A G. (2019). Brain-Compatible Dance Education, DOI:10.5040/9781718212770.
Jacob kola, A. (2018). The application of Brain-Based Learning Paradigm in Science Education, Nigeria: A Review. Journal of Scientific and Engineering Research, 5(7), 325-331, https://ssrn.com/abstract=4361043.
Golten, K. (2018). Brain- Compatible Learning: From Students Perspectives. European Journal of English Language Teaching. DOI: http://dx.doi.org/10.46827/ejel.v0i0.1780.
Nozohouri, R., Fathiazar, E., Adib., Y., Bafandeh, H., Rasouli, S. (2021). A Study of the Components of Brain-based Curriculum model in pre-school and its Accreditation: A Quantitative Research, J Child Ment Health. 8(2):30-45. Doi: 10.52547/jcmh.8.2.30
Rajabiyan Dehzireh, M., Maghami, H., Talkhabi., M., Zarei Zawarki., I., & Younesy, J. (2023). Design and Validation of Brain Compatible E-Learning Environment Model of School Student, Journal of School Administration, 11(3), 1-31.DOI:10.22034/jsa.2023.63087
Sami, A., Rana, R A. )2021). Effect of brain-compatible classroom on prospective teachers’ interest at university level. Pakistan Social sciences review. 2(15-25). DOI:10.35484/pssr.2021(5-II)02.
Wang, M. T., Eccles, J. S. (2013). School context, achievement motivation, and aca-demic engagement: A longitudinal study of school engagement using a multidimensional perspective. Learning and Instruction, 28, 12-23. https://doi.org/10.1016/j.learninstruc.2013.04.002.